Nieuwe wet erfrecht: betere bescherming erfgenamen

Erfrecht
Blog
19 december 2016

Wanneer iemand overlijdt, komen nabestaanden vaak in een achtbaan van emoties terecht. Ineens is een dierbare er niet meer. Iemand aan wie je veel herinneringen hebt, van wie je veel gehouden hebt. Eigenlijk wil je op zo’n moment helemaal niet over praktische zaken nadenken die ook bij een overlijden horen. Zoals een erfenis. Of een schuld…

In september 2016 is in Nederland een nieuwe wet ingevoerd, de Wet Bescherming Erfgenamen tegen Schulden (Wet BES). De naam zegt het al: deze wet beschermt erfgenamen tegen schulden.

Dat deze wet er nu is, betekent níet dat je als nabestaande niet meer hoeft na te denken over de gevolgen van een overlijden. Je moet nog steeds opletten wat je doet. Wat zijn de rechten van erfgenamen en wat verandert er met deze wet voor erfgenamen?

Hoe zat het ook alweer?

Als erfgenaam heb je drie opties:

  • Je kunt de erfenis zuiver aanvaarden, ofwel onvoorwaardelijk aanvaarden;
  • Je kunt de erfenis beneficiair aanvaarden, met afscherming van je  privévermogen;
  • Je kunt de erfenis verwerpen.

Zuivere aanvaarding houdt in dat je privévermogen niet wordt afgeschermd en dat je aansprakelijk kunt worden gesteld voor schulden uit de nalatenschap wanneer deze schulden niet uit de bezittingen van de nalatenschap kunnen worden betaald. Als je bijvoorbeeld 10.000 euro erft, maar er blijkt een schuld van 15.000 euro te zijn, dan moet je vanuit je eigen bankrekening de restschuld van 5.000 euro betalen.

Beneficiair aanvaarden betekent dat je de erfenis alleen accepteert wanneer er meer bezittingen dan schulden zijn. Je kunt in dit geval als erfgenaam niet aansprakelijk worden gesteld voor de schulden. Als je 10.000 euro erft en er blijkt een schuld van 15.000 euro te zijn, dan kun je niet aangesproken voor de restschuld van 5.000 euro.

Verwerpen: wanneer je de erfenis verwerpt, ben je niet verantwoordelijk voor eventuele schulden uit de nalatenschap, maar je deelt ook niet mee in de bezittingen van de nalatenschap. Je bent dan niet langer erfgenaam.

Hoe was het geregeld voor 1 september 2016?

Voor 1 september 2016 en voor de invoering van de nieuwe wet volgde een zuivere aanvaarding uit een gemaakte keuze, maar ook uit bepaalde handelingen en/of gedragingen. Ook als je iets heel ‘logisch’ deed, zoals het stopzetten van huur, was dat reden voor ‘zuivere aanvaarding’. Andere voorbeelden waren dat als je een achterstallige rekening van de overledene had betaald, de woning van de overledene had opgeruimd en wat oude waardeloze spullen naar de kringloopwinkel had gebracht.
Mensen die wel eens van deze risico’s van ‘zuivere aanvaarding’ hadden gehoord, durfden niets te doen. Dat was te begrijpen: de keuze voor zuiver aanvaarden of een handeling van zuivere aanvaarding kon namelijk niet meer worden teruggedraaid.

Niet beschermd

En wat was het geval onder het oude recht, als de erfgenaam na de keuze voor zuivere aanvaarding of na een handeling van zuivere aanvaarding werd geconfronteerd met schulden waarvan hij niet op de hoogte was? Als erfgenaam werd je voor 1 september 2016 niet beschermd tegen deze onverwachte schulden.

Dit is nu met invoering van de nieuwe Wet ‘BES’ verbeterd. Met ingang van 1 september 2016 worden erfgenamen tegen onverwachte schulden beter beschermd.

Wat houdt deze ‘betere bescherming’ precies in?

Allereerst zit deze betere bescherming  in het feit dat bepaalde handelingen, zoals het betalen van een openstaande rekening van de overledene, het opzeggen van een huurovereenkomst, het brengen van waardeloze spullen naar de kringloopwinkel, de ontruiming van een woning, het veilig stellen van goederen of bijvoorbeeld het meenemen van fotoboeken niet langer worden beschouwd als handelingen van zuivere aanvaarding.

Er zijn nu nog drie handelingen die worden beschouwd als handelingen van zuivere aanvaarding en dat zijn:

  • Verkoop van goederen uit de nalatenschap;
  • Onttrekking van vermogen aan de nalatenschap;
  • Bezwaring van goederen uit de nalatenschap.

Ten tweede kan een zuivere aanvaarding nu wél worden teruggedraaid. Wanneer je na het overlijden met onverwachte schulden wordt geconfronteerd, kun je naar de kantonrechter stappen. Je kunt hem verzoeken om de erfenis alsnog beneficiair te aanvaarden. Let op: dit moet je wel doen binnen drie maanden na het bekend worden van de schuld.
Hierbij kun je je privévermogen alsnog veilig stellen voor schuldeisers. De keuze  voor zuiver aanvaarden of een handeling van zuiver aanvaarden is met de invoering van deze nieuwe wet dus niet langer meer onomkeerbaar.

Let wel op: onderzoeksplicht!

Wel moet je als erfgenaam blijven opletten, want een ‘onverwachte schuld’ zal niet snel worden aangenomen. Als erfgenaam ben en blijf je verplicht eerst grondig te onderzoeken of er schulden zijn en welke schulden er zijn. Doe je dit niet, of niet zorgvuldig, dan kunnen schulden nog steeds worden verhaald op jouw privévermogen. Dit maakt het zuiver aanvaarden van een nalatenschap nog steeds risicovol.

Daarom is het beste advies nog steeds om een nalatenschap beneficiair te aanvaarden wanneer niet duidelijk is of er meer bezittingen dan schulden in de nalatenschap zijn.

Gerelateerde blogs

Verdachte pinopnames voor overlijden

16 oktober 2023

Verdachte pinopnames voor overlijden

Het komt ontzettend vaak voor: een van de erfgenamen beschikt over een bankpas van de […]


Lees meer ›
Heeft Rachel Hazes wel recht op erfenis André Hazes sr.?

2 februari 2023

Heeft Rachel Hazes wel recht op erfenis André Hazes sr.?

UPDATE 23 februari 2023: de voorzieningenrechter heeft in kort geding aangegeven dat de weduwe van […]


Lees meer ›
Advocaatkosten bij conflict over erfenis

14 juni 2022

Advocaatkosten bij conflict over erfenis

Geschil over de erfenis? Als u verzekerd bent worden de advocaatkosten mogelijk vergoed. Wanneer er […]


Lees meer ›